Heatsafe

“Holistic EnvironmenTAl and Social Adaptation Framework for Extreme heat”

 

Συγχρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα 

INTERREG EURO-MED και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

 

• Σύντομη περιγραφή του έργου
• Συμμετοχή Δήμου ΑΑΚ
• Συνοδευτικό υλικό (φωτογραφίες, video, κλπ)
• Νέα-Ανακοινώσεις

 

Το έργο με τίτλο “Holistic EnvironmenTAl and Social Adaptation Framework for Extreme heat” και ακρωνύμιο HEATSAFE, εγκρίθηκε με την με ημερομηνία 06/03/2025 απόφαση ένταξης του έργου (Α.Π. Δήμου 6420/21-03-2024) στο πρόγραμμα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας Interreg Euro-MED 2021-2027. Με την απόφαση αυτή, η δράση έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται σε ποσοστό 80% από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Interreg Euro-MED 2021-2027 και σε ποσοστό 20% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). 

Υλοποιείται από εταιρική σύμπραξη ευρωπαϊκών δήμων, πανεπιστημίων και φορέων προερχόμενη από 5 ευρωπαϊκές χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία, Ιταλία). Συντονιστής του έργου είναι η Περιφέρεια της Μούρθια (Federation of Municipalities of the Region of Murcia). Η χρονική διάρκεια του έργου εκτείνεται σε 33 μήνες, και ειδικότερα, από 01/04/2025 έως 31/12/2027. 

Το έργο HEATSAFE εντάσσεται στην προτεραιότητα 2: Περιβάλλον, Ειδικός Στόχος 2.4: “Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πρόληψης των κινδύνων της” και αποσκοπεί στην ενίσχυση του ρόλου του περιβάλλοντος ως καταλύτη για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Ο στόχος του έργου συνίσταται στη συμβολή στη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική πόλη μέσω της καταπολέμησης του αντικτύπου
των παγκόσμιων αλλαγών στους φυσικούς πόρους, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών. Επιδιώκοντας τον στόχο αυτό, οι 3 βασικές προτεραιότητες του έργου είναι: πιο έξυπνη, πιο πράσινη και καλύτερα διοικούμενη Μεσόγειος. 

Το εταιρικό σχήμα στο οποίο θα συμμετέχει ο Δήμος ΑΑΚ για την υλοποίηση της δράσης αποτελείται από τους ευρωπαϊκούς φορείς (δήμους, περιφέρειες, πανεπιστήμια, οργανισμούς, κλπ) που αναγράφονται στον παρακάτω Πίνακα: 

 

Αντικείμενο του έργου HEATSAFE είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πόλεων ενάντια στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Το έργο εστιάζει στην αντιμετώπιση των σύγχρονων περιβαλλοντικών προκλήσεων στην περιοχή της Μεσογείου με έμφαση στην προσαρμογή στην ακραία ζέστη στο αστικό περιβάλλον. Οι αστικές περιοχές τείνουν να είναι θερμότερες από τις περιοχές υπαίθρου. Αυτό οφείλεται στη χαμηλότερη κάλυψη από βλάστηση, στην ισχυρότερη απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας -ως απόρροια της γεωμετρικής δομής της πόλης και των ιδιοτήτων των υλικών των επιφανειών- και στις ανθρωπογενείς πηγές θερμότητας. Επομένως, η στρατηγική για το μετριασμό των επιπτώσεων θα πρέπει να σχεδιαστεί ειδικά για κάθε περιοχή. Πρέπει, επίσης, να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικοδημογραφικές συνθήκες, καθώς έχει αποδειχθεί σημαντική συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε υπερβολική ζέστη και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης η οποία οδηγεί σε σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θνησιμότητας σε υποβαθμισμένες περιοχές. Η αντιμετώπιση της κατάστασης απαιτεί πολύπλοκο σχεδιασμό σε τοπικό επίπεδο για τον οποίο απαιτείται συγκεκριμένη μεθοδολογία υλοποίησης. 

Στο πλαίσιο αυτό, το HEATSAFE θα παρουσιάσει τον βέλτιστο δυνατό τρόπο προσαρμογής των συμμετεχουσών πόλεων από την Ισπανία, Ιταλία, Αλβανία, Βουλγαρία και Ελλάδα στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αναπτύσσοντας δράσεις και πρωτοβουλίες με στόχο την προτυποποίηση του έργου και τη δυνατότητα εφαρμογής του σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Το HEATSAFE θα εστιάσει στην πρόληψη, το μετριασμό και τη διαχείριση των κινδύνων που προκύπτουν από την αυξημένη συχνότητα και ένταση της ακραίας ζέστης και των κυμάτων καύσωνα στη Μεσόγειο μέσω της από κοινού ανάπτυξης τοπικών σχεδίων δράσης και της υλοποίησης επιδεικτικών πιλοτικών δράσεων. 

 

Πιλοτικές περιοχές

1) Καρταχένα, Ισπανία

2) Μητροπολιτική περιοχή Βαρκελώνης (3 Δήμοι), Ισπανία

3) Άγιοι Ανάργυροι – Καματερό, Ελλάδα

4) Μπλάγκοβραντ, Βουλγαρία

5) Δυρράχιο, Αλβανία

6) Αρέτσο, Ιταλία

 

Στόχοι του έργου

1) Η ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ ευρωπαϊκών δήμων και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών

2) Η ανάπτυξη έργων μεγαλύτερης κλίμακας με στόχο τη βελτίωση του αντικτύπου και της αστικής βιωσιμότητας 

3) Η εντονότερη δραστηριοποίηση των πολιτών στην κοινωνία και, τελικώς, η πιο ενεργή συμμετοχή των πολιτών στη δημοκρατική ζωή της πόλης, 

4) Η υποστήριξη της χρηστής διακυβέρνησης σε τοπικό επίπεδο και η ενίσχυση του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

 

Παραδοτέα έργου

• Τοπικά σχέδια δράσης για την ετοιμότητα, την αντιμετώπιση, την επικοινωνία και την ανάκαμψη από τα κύματα καύσωνα
• Στρατηγική για βελτιωμένο τοπικό σχεδιασμό και διαχείριση ακραίας ζέστης στην περιοχή της Μεσογείου με στόχο την προτυποποίηση του έργου και την εφαρμογή του και σε άλλες περιοχές
• Εργαλεία λήψης αποφάσεων με σκοπό την αξιολόγηση, την επιλογή και την ιεράρχηση των ενεργειών ενάντια στις επιπτώσεις του καύσωνα σύμφωνα με τον αντίκτυπο, τη σκοπιμότητα και την οικονομική αποδοτικότητα των ενεργειών αυτών
• Δραστηριότητες δοκιμών (testing activities) που θα εφαρμοστούν στις 6 υπό μελέτη περιοχές της Μεσογείου για τον μετριασμό των επιπτώσεων του καύσωνα
•  Εργαλείο ανοιχτού κώδικα για τη δημιουργία χαρτών θερμικής τρωτότητας σε τοπικό επίπεδο
• Ανάπτυξη δομών διακυβέρνησης στους υπό μελέτη φορείς για την αποτελεσματική καταπολέμηση του καύσωνα
•  Αλληλεπίδραση και βελτίωση της ικανότητας των υπό μελέτη πόλεων στον μετριασμό των επιπτώσεων των κυμάτων καύσωνα.

 

Καινοτομία

Ο καινοτομικός χαρακτήρας του HEATSAFE έγκειται στην ολοκληρωμένη, διεπιστημονική προσέγγιση που υιοθετεί η οποία συνδιάζει τον αστικό σχεδιασμό, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική ισότητα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα με σκοπό την ανάπτυξη και δοκιμή μεθοδολογίας και λύσεων για την πρόληψη των κινδύνων καύσωνα στο μεσογειακό αστικό περιβάλλον. 

Επίσης, στην καινοτομική προσέγγιση συμπεριλαμβάνεται η χαρτογράφηση θερμικής τρωτότητας των υπό μελέτη πόλεων στην οποία θα ληφθούν υπόψη οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες προκειμένου να εξασφαλιστούν εξατομικευμένες λύσεις, δίνοντας προτεραιότητα στις πιο ευάλωτες ομάδες. Επιπλέον, το έργο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ ενδιαφερόμενων μερών (δήμου, πολιτών, φορέων, κλπ) με σκοπό την ενίσχυση των ικανοτήτων και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής γνώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, θα εφαρμοστεί η συμμετοχική λήψη αποφάσεων μέσα από την ανάπτυξη νέων δομών διακυβέρνησης οι οποίες ενσωματώνουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική ισότητα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. 

Αυτή η πολύπλευρη στρατηγική διασφαλίζει ότι το έργο όχι μόνο μετριάζει αποτελεσματικά τους κινδύνους που προκαλούνται από τα κύματα καύσωνα, αλλά και δημιουργεί ένα μοντέλο που μπορεί να εφαρμοστεί σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου.

 

• Μεθοδολογία Υλοποίησης

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προγράμματος, στο Δήμο Αγίων Αναργύρων – Καματερού, και σε σε κάθε έναν από τους συμμετέχοντες δήμους / περιφέρειες θα εφαρμοστεί μια δομημένη μεθοδολογία προσαρμοσμένη στο τοπικό πλαίσιο, με βάση τους ακόλουθους πυλώνες:

- Ολοκληρωμένη διάγνωση: ολοκληρωμένη ανάλυση κάθε περιοχής μέσω της ανάπτυξης χάρτη θερμικής τρωτότητας, ενσωμάτωσης φυσικών δεικτών (όπως αστική πυκνότητα, βλάστηση, δομικά υλικά κ.λπ.) σε συνδυασμό με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες (επίπεδα εισοδήματος, ηλικία, υγεία, κ.λπ.).

– Συμμετοχή των πολιτών και πολυεπίπεδη διακυβέρνηση: δημιουργία νέων δομών διακυβέρνησης με πολυεπίπεδη και πολυτομεακή προσέγγιση, ενισχύοντας τη βελτιωμένη συνεργασία και την ανταπόκριση στα φαινόμενα ακραίας ζέστης μεταξύ διοικήσεων, κοινωνίας των πολιτών και τεχνικών εμπειρογνωμόνων.

- Ανάπτυξη τοπικών σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση της ακραίας ζέστης: Το τοπικό σχέδιο βασίζεται στη διεπιστημονική προσέγγιση και περιλαμβάνει τη μετεωρολογία, την υγειονομική περίθαλψη, τον αστικό σχεδιασμό και τη συμμετοχή της κοινότητας για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης. Το σχέδιο συμπληρώνεται από τοπικές δομές διακυβέρνησης.

- Εφαρμογή παρεμβάσεων που βασίζονται σε στοιχεία: στις υπό μελέτη περιοχές θα υλοποιηθούν πιλοτικές δράσεις που ομαδοποιούνται γύρω από τρεις στρατηγικούς άξονες. 

Η παραπάνω μεθοδολογία θα οδηγήσει στη συγκέντρωση πολύτιμης πληροφορίας για την υφιστάμενη κατάσταση, τις ιδιαιτερότητες και τα δυνατά σημεία των συμμετεχουσών πόλεων, καθώς και τα αποτελέσματα σε διαφορετικά αστικά περιβάλλοντα. Με βάση την πληροφορία αυτή θα διαμορφωθούν εργαλεία και λύσεις, ισχυρές, βιώσιμες και με δυνατότητα να επαναληφθούν σε άλλες πόλεις. 

 

• Πιλοτικές Δράσεις

1) Ανάπτυξη και ενίσχυση κλιματικών καταφυγίων, ως ασφαλών χώρων έναντι των κυμάτων καύσωνα (δηλαδή ανακαίνιση και προσαρμογή δημόσιων κτιρίων)

2) Εφαρμογή λύσεων άμεσης απόκρισης που στοχεύουν στο μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών θερμοκρασιών σε κρίσιμες καταστάσεις

3) Ανάπτυξη εκστρατειών ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης με στόχο την κινητοποίηση του κοινού σχετικά με τους θερμικούς κινδύνους και τον τρόπο προστασίας από αυτούς. 

Στο πλαίσιο του HEATSAFE, ο Δήμος Αγίων Αναργύρων-Καματερού:

1) θα προβεί στη βιοκλιματική ανάπλαση σε μία πλατεία καθώς και σε μία σχολική αυλή 

2) θα τοποθετήσει ένα “έξυπνο παγκάκι” σε πλατεία της πόλης το οποίο θα μετράει θερμοκρασία και θα παρακολουθεί την ποιότητα του αέρα (ρύπους), θα διαθέτει Wi-Fi internet, ασύρματη σύνδεση μέσω κάρτας sim, μηχανισμό προειδοποίησης για επικίνδυνα φαινόμενα, κ.α. 

3)  θα αναπτύξει ένα δίκτυο κλιματικών καταφυγίων τα οποία θα προστατεύουν τους πολίτες από την ακραία ζέστη

4) Θα προχωρήσει στην κατάρτιση χάρτη τρωτότητας της πόλης ο οποίος θα περιλαμβάνει στοιχεία γεωγραφικά, δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά, κλπ ανά τομέα/γειτονιά και θα λειτουργήσει ως εργαλείο σχεδιασμού για τις δράσεις του Δήμου στο πλαίσιο αντιμετώπισης της ακραίας ζέστης και γενικά της προσαρμογής στην κλιματική κρίση

5) Θα κινητοποιήσει τη συμμετοχή των πολιτών, κυρίως των νέων, σε συζητήσεις, ανταλλαγές, πρωτοβουλίες και δράσεις δημιουργώντας τοπικό δίκτυο υποστήριξης αποτελούμενο από εκπροσώπους υπηρεσιών, φορέων, συλλόγων, σωματείων αλλά και πολίτες το οποίο θα πλαισιώνει την ομάδα του Δήμου και θα συμμετέχει στο σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη διαχείριση των θερμικών κρίσεων. 

 

31/7/2025 - Συμμετοχή του Δήμου Αγίων Αναργύρων-Καματερού σε νέο ευρωπαϊκό έργο με τίτλο HEATSAFE